Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar, diğer çocuklar gibi göz teması kurma konusunda çok fazla dikkatli değildir. Çocukla göz teması doğal şekilde gerçekleşmediğinde, etkileşim ve iletişim kurma konusunda zorluk yaşanır. Göz teması kurmak:
Birinin gözlerini ''okumak'', mesaj göndererek almanın ve diğer insanlarla etkili şekilde bağlantı kurmanın en önemli parçasıdır. Bu yüzden otizmde göz teması kurmaya teşvik etmek çok önemli bir konu olarak karşınıza çıkar.
Çocukların yaşamında yer alan önemli insanlarla günlük etkileşimler kurabilmek için göz teması kurmaya ihtiyaç duyar. Otizmli çocuklarda sosyal beceriler ve otizm semptomları, göz teması kurmayı sınırlandırır. Dolayısıyla göz kontağını kuramayan bireyler arasında olması gereken iletişim kanalının gelişmesi mümkün değildir.
Çocuğunuzun başka insanların gözlerini fark etme ve göz temasını kullanma yeteneğini geliştirmesine yardımcı olmak için yapılabilecek birçok farklı şey vardır. Bir çocuğu çevresindeki insanlarla göz teması kurmaya zorlayamazsınız ya da onun için hiçbir anlam ifade etmeyen adımları bir anda ona öğretmeye çalışamazsınız. Çocukların yaşamındaki insanlarla iletişim kurarken göz temasına girmesini sağlamak için bu konu hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir. Çocuk kendisi için anlamlı olan bir etkinlik sırasında gerçek anlamda bağlı ve meşgulse, göz teması kurmak için motive olacak ve etkileşim kurduğunuzda neden birbirine baktığınızı öğrenecektir.
Otizmli çocuklar genel olarak göz teması kurmak konusunda zorluk çekerler. Göz teması: insanlar arasında bağlantı kurmanın ve iletişim kurma yolunda atılan ilk adımdır. Ancak otizmli çocuklar göz teması kurma konusunda rahatsızlık hisseder ya da bunu anlamak konusunda zorluk yaşayabilirler.
Göz teması, duygusal bağı güçlendirmenin, iletişimi geliştirmenin ve empati kurmanın en önemli yolu olarak karşınıza çıkar. Otizmli çocuklar için göz temasını geliştirmek, sosyal becerilerin artmasını sağlamak ve dünyada olup biten şeyleri daha iyi anlamaya yardımcı olmak için çok büyük bir adımdır. Otizmli çocuklarda göz temasını geliştirme yolları şu şekilde sıralanabilir:
Oyun desteği: Otizmli çocuklar genel olarak oyunlara ilgi duyar. Oyunları kullanarak göz temasına teşvik etmeye çalışmak işe yarayabilir. Örnek vermek gerekirse: çocuğun favori oyuncağıyla oynadığı sırada, ondan göz teması kurmasını isteyebilirsiniz. Bu sayede göz teması kurmayı daha eğlenceli bir deneyim haline getirmek mümkün olabilir,
Rol model olmak: Kendi davranış şekillerinin çocuğa örnek olması işe yarayan bir yöntemdir. Onunla oyun oynarken ya da konuşurken göz teması kurarak, çocuğa göz temasının nasıl kurulduğunu gösterebilirsiniz. Model olmak, çocuğun davranışları taklit etme yeteneğini geliştirme konusunda son derece etkilidir,
Göz hedefi belirlemek: Çocukla beraber bir göz teması hedefi belirleyebilirsiniz. Örneğin: her gün belli bir süre boyunca göz teması kurma hedefi belirlemek işe yarayabilir. Söz konusu olan bu hedefleri ulaşılabilir ve basit tutarak çocuğun motivasyon kaynağı olabilirsiniz,
Göz teması ödülü: Çocuk göz teması kurduktan sonra onu ödüllendirmek çok önemli bir adımdır. Sıcak bir gülümseme, sevdiği bir aktiviteyi yapmak ya da kısa bir övgü gibi ödüller kullanılabilir. Bu durum, çocuğun göz teması kurması için teşvik edici ve motivasyon artırıcı olacaktır,
Profesyonel destek: Otizmli çocukların göz teması kurması için göz teması terapilerinden yardım almak işe yarayabilir. Bu konuda bir uzman ya da terapist, çocuğun ihtiyaçlarına uygun adımlar atar ve size rehberlik edebilir.
Otizmde göz kontağını geliştirmek zaman alabilir ve bu süreç her çocuk için farklı ilerler. Sabırlı olmak ve çocuğun hızına uyum sağlamak gerekir. Küçük adımlardan başlayarak ilerlemek, çocuğun başarıya çok daha kolay şekilde ulaşmasını sağlar.
Her insanda olduğu gibi otizmli bireylerde de göz teması kurmak önemlidir. Çünkü göz teması, sosyal becerilerin ve iletişim yeteneklerinin gelişmesine katkı sağlar. Göz temasını geliştirmek için gerekli adımları atmak gerekir. Otizmde göz teması hakkında bilinmesi gereken en önemli detay; çocukları bunu öğrenmesi için motivasyon kaynağı olan günlük etkileşimler sırasında kullanmalarını sağlamaktır. Çocuklar eğlendikleri sırada ve gerçek anlamda bir faaliyette bulundukları zamanlarda başkalarına bakma ihtimalleri çok daha yüksektir. Bu motive edici zamanlarda göz temasını teşvik etmek için doğru adımları atmak, çocuğun neden ve ne zaman başka insanların gözüne bakması gerektiğini öğrenmeleri açısından büyük bir yardımcı olacaktır.
Otizmli çocukların göz teması kurmasına yardımcı olacak yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
Göz teması için yüz yüze olmak: Çocuğun gözlerinizi fark etmesini sağlamanın ilk yolu, göz temasını teşvik edecek fiziksel bir konumda olduğunuzdan emin olmaktan geçer. Yani yüz yüze ve fiziksel olarak onun seviyesinde olmak çok işe yarar. Çocuğun yerde yattığı durumda, onunla beraber yere yatmak ve onunla yüzleşmek gerekir. Bir masa üzerinde oturuyorsa, tam karşısına geçmek ya da alçak bir sandalyeye oturmak onunla daha rahat şekilde göz teması kurmanızı sağlar. Kendinizi onunla aynı seviyeye konumlandırmak, çocuğun gözlerinizi görmesini kolaylaştıracak ve çocuğun size ne zaman baktığını fark etmenizi kolay hale getirecektir. Onun seviyesinde olduğunuzda, sizi fark etmesi ve size bakarak keyifli bir anı paylaşma ihtimali daha fazladır,
Bekleme yöntemi: Çocukların göz temas konusunda bilgi sahibi olmasına yardımcı olmanın bir başka yöntemi ise günlük aktivitelerinizde ve rutinlerinizde beklemeye özen göstermektir. Bir aktivitenin önemli bir kısmından önce biraz bekleyerek, arabanın rampadan aşağı inmesine izin vermeden önce ya da bazı baloncukların patlamadan hemen önceki süreçte olduğu gibi bir beklenti yaratır. Bu durum doğal olarak çocuğun dikkatimi çeker. Bu anlarda beklerken çocukla yüz yüze geldiğinizde, çocuğun daha sonra ne olacağını görmek için size bakması ve aktivitenin devam etmesini istemesi için gözlerini kullanma ihtimali daha fazladır,
Çocuğun bakması için sebepler üretmek: Beklenmedik bir şey yapmak ya da yanlış durumda yapmak çocuğun dikkatini çekmenin ve göz temasına teşvik etmenin en güzel yollarından biridir. Çocuğun ayakkabını şaka yapar şekilde yanlış ayağına giydirdiğinizde, yanlışlıkla çatal yerine kaşık vermeyi teklif ettiğinizde büyük ihtimalle bir tepki alır ve çocuğun sizinle göz teması kurarak yanlışı düzeltmenizi istemesini sağlayabilirsiniz,
Doğru aktivite seçimi: Otizmli çocukların büyük bir çoğunluğu oyun oynarken dikkatini bir oyuncakla bir kişi arasında kaydırma konusunda zorluk çeker. Bu durum bir oyuncakla oynarken göz temasına teşvik etmenin daha zorlayıcı olabileceği anlamına gelir. Göz temasını teşvik etmek için en doğru zaman ise kovalama, gıdıklama ya da saklambaç gibi insan oyunları sırasında, yalnızca çocuk ve sizin oynadığınız zamanlardır. Dikkat çekmek için bir araç olmadan; odak sadece oyundaki insanlar üzerine olabilir. Bu noktada oyunda önemli olan bir andan hemen önce beklediğinizde, çocuğun var olan heyecanını göstermesi ve oyuna devam etmenizi istemesi daha yüksek bir ihtimaldir,
Uzman desteği: Otizmli çocuklarda göz temasını artırmanın en etkili yollarından biri de göz teması egzersizleri uygulayan göz temas terapilerine başvurmaktır. Bu sayede çocuklar alanında uzman kişiler tarafından doğru koşullar sağlanarak desteklenir ve göz teması kurma konusunda teşvik edici ABA terapisi gibi yöntemlerle gelişimine destek olunur.
Uzman desteği konusunda hangi özel eğitim merkezine başvurduğunuz çok önemlidir. Meryem Yerli, bu konuda üst düzey kalite standartlarında hizmet anlayışını hayata geçiren profesyonel bir kurum olarak karşınıza çıkar. Her çocuğun ihtiyacına yönelik terapi ve tedavi yöntemlerini uygulayan Meryem Yerli güvencesini deneyimlemek için web sitemizi ziyaret edebilir ve iletişim numaralarımızı kullanarak alanında uzman ekibimizle hemen irtibat kurabilirsiniz.
