Otizm spektrum bozukluğu; yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkabilen, sosyal beceriler, davranışlar, iletişim ve konuşma zorluğu olarak kendini gösterebilen nöro gelişimsel bir bozukluk olarak karşınıza çıkar. Otizm belirtileri, çocuğun yaşamının ilk yıllarında ortaya çıkabilir. Bu belirtiler, çocuğun yaşıtlarına göre farklılık yaşamasına neden olurken, genel olarak iletişim ve konuşma konusunda geride oldukları gözlemlenir. Otizm ve beslenme arasındaki ilişki göz önünde bulundurulduğunda, otizmli bireylerde beslenme düzeninin sağlanmasının çok önemli olduğu unutulmamalıdır.
Otizm tanısı için bazı gelişim testleri uygulanarak anne ve babadan alınan geri bildirimler değerlendirilir. Erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri sayesinde çocuklarda otizm belirtilerinin büyük ölçüde kontrol altına alınabildiği ve gelişim açısından büyük ilerleme kaydedildiği ifade edilebilir. Uygun tedavi ve terapi yöntemleri uygulanan otizmli bireylerde, ergenlik dönemine gelindiğinde yaşıtlarından herhangi bir farklı kalmadığı belirtilir.
Otizmin neden kaynaklandığı günümüzde kesin olarak bilinmemekle beraber, genetik temelli olduğu ve çevresel faktörlerle ilerleme kaydettiği düşünülür. Anne ve babanın genç yaşlarda bebek sahibi olması, annenin gebelik döneminde enfeksiyona maruz kalması ya da ilaç kullanması, bebeğin düşük kilo ağırlığıyla dünyaya gelmesi, ailede otizm hikâyesi ve cinsiyetin erkek olması gibi etkenler otizm açısından risk oluşturma ihtimali olan durumlar olarak nitelendirilir.
Otizm tedavisi; bu çocukların sosyal hayat içerisinde yaşadığı zorlukları azaltır ve yeni beceriler geliştirmesine olanak sunar. Bu yüzden tanı sorasında mümkün olduğu en kısa süre içerisinde tedaviye başlanması tavsiye edilir. Otizmli çocukların yaşam içerisinde karşılaştığı zorluklar birbirinden farklı olabileceğinden tek bir tedavi yaklaşımı ile sınırlı değildir. Bu yüzden farklı eğitimler, tedavi ve terapi yaklaşımları uygulanır.
Diyet ve beslenme uygulamaları; otizm spektrum bozukluğunda tek başına bir tedavi yöntemi olarak değerlendirilemez. Sadece bu sorunun semptomlarının azalmasına yardımcı olabilir. Otizm ve beslenme arasındaki ilişkiye hakim olmak, çocukların ideal gelişim ve büyüme göstermesi açısından çok önemlidir. Aynı zamanda bağırsak ve beyin arasındaki iletişimin otizmin gelişiminde önemli rol oynadığına dair veriler söz konusudur. Beslenme düzeni sağlamak, otizm semptomlarını azaltabildiği gibi otizmin ön plana çıkan semptomları çocuğun beslenme düzenini olumsuz anlamda etkileyebilir
Otizmli çocuklar yiyeceklerin kokusuna, tadına, rengine ve dokusuna karşı yüksek duyarlılığa sahip olabilir. Bu yüzden bazı besinleri yemek istemeyebilir. Odaklanma sorunu yaşayan bu çocuklar sofrada uzun süre oturmak da ve yemek yeme konusunda zorluk çekebilir. Eğer yeteri kadar sıvı ve besin tüketmez ise kabızlık gibi sindirim sorunları yaşadıkları görülür. İlaç tedavisi uygulandığında ise besin tüketimi açısından iştah olumsuz anlamda etkilenebilir. Otizmli çocuklarda, ortaya çıkan semptomları azaltabileceği ifade edilen farklı diyet uygulamaları tartışma konusudur. Ancak bu konuda kanıta dayalı kesin veriler mevcut değildir.
Otizmde beslenme iki gruba ayrılır:
Otizm beslenmede gluten ve kazein kısıtlı beslenme programının uygulanması gerekir. Başta hazır gıdalar olmak üzere hamur işlerine ve sütlü tatlılara olan düşkünlüğü ile otistik çocuklarda gluten ve kazeinden kısıtlı diyetin olumlu sonuçlar doğurduğu gözlemlenir.
Bu süreç aslında anne babalar için son derece zorlu ilerler. Çünkü otizmli çocuklar yasaklanan gıdalara çok düşkündür. Birçok çocukta son derece kısıtlı menüler kullanılır. Çocuk bir gıda grubuna ya da gıdanın kıvamına takılı kaldığında, başka besinleri tüketmek istemez. Bu süreci kolaylaştırmak için otizm teşhisi konulduktan sonra beslenmenin düzenlenmesi gerekir. karbonhidratlı besinler (kek, poğaça, hamur işleri, pilav, kurabiye, makarna gibi), sütlü tatlıları tükettikçe uyuşan çocuk, bu besinleri yedikten belli bir süre sonra beyinde azalan morfin benzeri maddelerden kaynaklı yoksunluk hissi yaşayarak huysuz olabilir. Huysuzlaşınca tekrar bu besinleri tüketmek ister. Bir nevi nikotin bağımlılığı gibi, otizm spektrum bozukluğunda kazein ve gluten bağımlılığı söz konusu olabilir.
Aileler ise bağıran, huysuzlanan ve hatta kendine zarar veren çocuğa bir türlü engel olamadığından çocuğun istediği besini ona vermek zorunda kalır. Bu konuyla alakalı çalışmalar yeni yeni yapılmaya başladığından, ailelerin büyük çoğunluğu bu besinlerin otistik davranışları etkilediğini bilmemektedir.
Otizm beslenmede önemli olan bir diğer etken ise doğal besinlerin tüketimine ağırlık vermektir. Gıda sanayisinin günümüzde gelişmeye devam etmesi ile hayatımıza çok miktarda insan tarafından yapılan kimyasal bileşik dahil olmuştur. Gıda sanayinde ortaya çıkan kimyasallar, paketlenmiş gıdaların raf ömrünün uzatılması, kıvamının sağlanması, mikroplardan korunması, homojenliğinin oluşması, lezzet vermesi gibi sebeplerle kullanılır. Ancak paketli ve rafine edilmiş gıdalara iyi gelen söz konusu kimyasallar insan sağlığına faydalı değildir. Özellikle bağırsaklarda sızdırma sorunu yaşayan otizmli çocuklarda bu kimyasallar kana rahat geçmekte ve beyin ve sinir dokusunda birikimlerin oluşmasına neden olmaktadır.
Otizmli çocukların kullanmaması gereken besinler şu şekilde sıralanabilir:
Otizmde beslenme son yıllarda çok fazla araştırılan önemli bir konu haline gelmiştir. Etkinliği çocuktan çocuğa farklılık gösteren bu durum, her çocuğun vitamin- mineral eksiklikleri, beslenme alışkanlıkları, ağır metal yükleri, bağırsak florası, ailevi alışkanlıkların aynı olmadığını ispat eder. Ancak bilinen tek gerçek; beslenmenin kökeni doğal beslenmeye, katkısız olan sağlıklı gıdalara dayandığında ve herhangi bir kimyasal içermediğinde, otizm tedavisine ek olarak beslenmeyi düzene sokmak bilinen en zararsız tedavi yöntemlerinden biri olarak işe yarar.
Meryem Yerli; özel eğitimde rakiplerine göre her bakımdan fark yaratan çok önemli bir kurumdur. Uzun yıllardan bu yana sektörde kalitesini ispat eden Meryem Yerli her geçen gün büyümeye ve gelişmeye devam eder. Otizm tedavi ve terapi yöntemlerinin yanı sıra otizm diyeti konusunda yol gösterici olan Meryem Yerli çalışanları için öncelikli olan güvenli, huzurlu ve çocuk odaklı geliştirilen tedavileri hayata geçirmektir. Sizde Meryem Yerli kalitesini yaşamak isterseniz, web sitemizde yer alan iletişim numaralarını kullanarak hemen bizimle irtibat kurabilirsiniz.
