Otizmli spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuklara sosyal becerilerin geliştirildiği eğitimin programının uygulanması, otizmli olan bireylerin iletişim becerilerinin gelişmesine yardımcı olur. Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların, sosyal beceri söz konusu olduğunda insanlarla iletişim kurma, göz teması kuramama, ismiyle seslenildiğinde tepki vermeme, duygularını ifade edememe gibi birçok sorunla karşı karşıya kaldığı söylenebilir. Onlar için özel olarak düzenlenen sosyal becerileri güçlendirme programlarının etkili olduğunu bilmenizde fayda vardır. Otizmli bireyleri sosyal hayata kazandırmak ve ona bu becerileri katmak için bazı şeyleri uygulamak gerekir.
İlk olarak sosyal becerinin ne olduğunu ve bu terimin ne ifade ettiğini bilmeniz gerekir. Sosyal beceri, bireylerin toplum içerisinde diğer insanlarla olumlu ve etkili bir iletişim başlatmasını, devamında bu etkileşimi sürdürmesine olanak tanıyan, sosyal bilgiyi anlama ve çözümlemeye ek olarak tepkiler ile bulunmaya yönelik öğretilen davranışların tamamıdır. Bununla birlikte diğer kişiler tarafından olumlu tepkiler almaya imkân sunan ve olumsuz tepkilerin önüne geçebilecek olan kabul edilebilir olan davranışların bütünüdür. Çocuklar için sosyal beceri 6 grup altında değerlendirebiliriz.
İlişkiyi başlatma ve sürdürme: Konuşmayı başlatma, karşı tarafı dinleme, konuşmayı sürdürme, sorular sorma, yardım isteme, kendini tanıtma, bir grubun içerisine dahil olma, yönergeler verebilme, verilen yönergelere uyma, karşı tarafı ikna edebilme gibi konuları içine alır.
Grupla birlikte bir işi sürdürebilme: Grup içerisinde dağıtılan iş bölümüne uyum sağlama, grup olmanın getirdiği sorumlulukları yerine getirebilme, başkalarının görüş ve fikirlerini anlamaya çalışarak bu fikirlere değer verme gibi konuları içine alır.
Duygusal anlamda beceri: Duygularını ifade etme, kendine ait duyguları anlama, başkalarının duygularını anlama, başkasına duyulan kızgınlıkla baş etme, korkuyla baş etme, iyi ve güzel duyguları ifade etmeyi içine alır.
Stresle başa çıkma becerisi: Başarısızlıkla sonuçlanan bir durumla başa çıkabilme, utanç duygusuyla başa çıkma, grup baskısıyla başa çıkma, yalnız bırakılmayla başa çıkma becerilerini içine alır.
Saldırganlıkla başa çıkma becerisi: Başkalarından yardım talep etme, izin isteme, başka insanlara yardım etme, hakkını koruma, kızgınlığı kontrol altına alma, savunma, kavgadan uzak durma ve alay etmeyle başa çıkmayı içine alır.
Sorun çözme ve plan yapma becerisi: Ortaya çıkan problemin nedenini araştırma, ne yapacağına karar vere, bilgi toplama, amaç oluşturma, karar verme, bir işe yoğunlaşma gibi becerileri içine alır.
Otizm spektrum bozukluğu(OSB) kaynaklı sosyal iletişim konusunda ortaya çıkan yetersizlikler, tekrarlanan ve sınırlı davranış tutumları, rutinlere bağlılık ve duygusal bazı uyaranlara karşı aşırı tepkisel olma, aynılıkta ısrarcı olmak ya da kendini göstererek belirtileri her gün daha fazla yoğunlaşan gelişimsel bir bozukluk olarak karşınıza çıkar.
Günlük hayatta ve diğer insanlarla sosyal iletişim kurarken zorluk yaşayan çocukların sosyal beceri alanında yaşadığı güçlükler şu şekilde sıralanabilir:
Otizmli çocuklar, nöral gelişim gösteren çocuklarla kıyaslandığında öğrenme ve bilişsel özellikler bakımından çok daha farklıdır. Öğrenilen bazı sosyal beceriler, bu çocuklar tarafından mekanik ve ezbere bir şekilde yapılır. Bu yüzden otizmli çocuklara herhangi bir beceriyi sadece öğretmek doğru değildir. Bunun yanı sıra farklı sosyal durumlar söz konusu olduğunda bu durumlara uygun şekilde davranışların uygulanabileceği şekilde geliştirilmesi, diğer bir deyimle zihin kuramını kazanmaya yönelik bir takım çalışmaların yapılması şarttır. Yapılması gereken önemli adımlar ise şu şekilde sıralanabilir:
Birçok insan sosyal iletişim eğitimi almamış olsa bile, aslında sosyal beceriler günlük yaşamı devam ettirebilme açısından çok önemli bir yere sahiptir. Sosyal beceri sayesinde vücut dili, ses tonu gibi detayları düşünmeden dikkate alırken göz teması da kurabilmek mümkündür. Ayrıca içinde bulunulan durumu anlamak ve okumak için bu anlamları kaydetmek otomatik gerçekleşir. Buna benzer şekilde deyimleri mecazlar, iğnelemeler, kinayeler içinde yer alınan diyaloğa daha net anlama konusunda kişiye yardımcı olur.
Otizmli bireyler ise konuşmadaki bu ayrıntıları ve vücut dilini okuyamadığı için sosyal iletişim kurarken başarısız olurlar. Karşı tarafın iletmek istediği mesajı anlamamalarından kaynaklı otizmli bireyler zaman içerisinde kendilerini toplum içerisinde izole ederken, bazı durumlarda başka kişiler tarafından dışlandıkları için depresyona girebilir. Bu yüzden sosyal beceriler kişinin sosyal ve özel hayatında, kariyeri söz konusu olduğunda toplum içerisinde yaşamına devam edebilmesi için son derece önemli bir yere sahiptir.
Bu anlamda sosyal becerileri geliştirmek için otizmli bireylerin özel eğitim programının içerisine dâhil olması gerekebilir. Sosyal beceri, doğru davranış gelişimini desteklemek amacıyla tasarlanan davranış terapisini içine alan erken müdahale programlarından oluşur. Bu eğitim programlarının temel amacı OSB’li çocuklara sosyal beceriyi tanımladıktan sonra, uygulamayı öğretmek ve davranışını ödüllendirerek onu teşvik etme sistemi yer alır.
Her otizmli çocuğun yaşadığı zorluklar ve becerileri birbirinden farklı olduğundan, her çocuğa özel tedavi planı uygulanması gerekir. Bu anlamda Meryem Yerli üst düzey kalite standartlarında özel eğitim sistemi ile çocuklarınızın sosyal becerilerini geliştirmeyi hedefleyen, her çocuğun durumuna uygun tedavi yöntemleri ile onları hayata hazırlamayı hedefleyen nitelikli bir özel eğitim merkezi olarak karşınıza çıkar. Çocuklara yuva sıcaklığı sunabilen bir ortamda alanında uzman kişiler tarafından özel eğitim alan çocuğunuzun değişimini en kısa sürede fark edebilir ve ona Meryem Yerli kalitesiyle çok daha özgüvenli, başarılı ve mutlu bir yetişkinlik armağan edebilirsiniz. Meryem Yerli güvenilirliğini deneyimlemek ve çocuğunuz için en iyisini hayata geçirmek için web sitemizde yer alan iletişim numaralarını kullanarak hemen bize ulaşabilirsiniz. Meryem Yerli, özel eğitimde öncü olmaya ve çocukların yaşamında unutulması mümkün olmayan kalıcı izler bırakmaya devam ediyor.
